“ต้นรองเท้านารี” นับว่าเป็นสกุลกล้วยไม้ที่เจริญเติบโตได้ดีในเขตอบอุ่น และร้อน ซึ่งพบได้เป็นจำนวนมากในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่อินเดีย ฟิลิปปินส์ พม่า มาเลเซีย รวมไปถึงประเทศไทย โดยกล้วยไม้ชนิดนี้นับว่าเป็นสายพันธุ์กล้วยไม้ป่าที่มีเอกลักษณ์ที่สุด โดยเฉพาะลวดลายบนดอก ที่แทบทุกสายพันธุ์ต้องมี และนี่จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลให้หลาย ๆ คนเลือกที่จะปลูกกล้วยไม้ในสกุลรองเท้านารี
ต้นรองเท้านารี สกุลกล้วยไม้ป่าชนิดหนึ่งที่มีเอกลักษณ์ไม่แพ้กล้วยไม้อากาศ
หากเพื่อน ๆ คนไหนได้เข้ามาศึกษาข้อมูล และข่าวสารดี ๆ บนเว็บไซต์ของเราเกี่ยวกับ “กล้วยไม้” หรือ “สายพันธุ์กล้วยไม้” บ้างแล้ว ก็คงจะพอทราบกันบ้างแล้วว่า กล้วยไม้สามารถแบ่งกลุ่มตามลักษณะของรากออกไปเป็น 2 กลุ่มใหญ่ด้วยกัน ได้แก่ กล้วยไม้อากาศ (Epiphyte) และ กล้วยไม้ดิน (Terrestrial) โดยกล้วยไม้ในกลุ่มของสกุลรองเท้านารีนั้นจะจัดอยู่ในกลุ่มของกล้วยไม้ดิน (Terrestrial) เนื่องจากไม้ชนิดนี้จะโตในดิน และมีลักษณะของรากที่เป็นหัว หรือเหง้า ซึ่งในไทยเรามีกล้วยไม้ในสกุลรองเท้านารีที่จัดว่าเป็นสายพันธุ์พื้นเมืองมากถึง 17 สายพันธุ์เลยทีเดียว
ลักษณะทั่วไปของรองเท้านารี
- เป็นกล้วยไม้ดิน ดังนั้นตามธรรมเราจึงจะสามารถพบกล้วยไม้ชนิดนี้ขึ้นตามพื้นดินทั่วไป และหากเป็นตามร้านขายต้นไม้ กล้วยไม้ชนิดนี้ก็จะถูกปลูกในกระถางที่มีดิน ซึ่งหากเป็นไม้อากาศมักจะมีการเพาะ หรือปลูกด้วยกาบมะพร้าว
- ดอกมักจะมีลวดลาย และเป็นเอกลักษณ์ ถึงแม้ว่ากล้วยไม้ในสกุลรองเท้านารีนั้นจะมีหลายชนิด แต่สิ่งหนึ่งที่กล้วยไม้ในกลุ่มนี้มีเหมือนกันคือดอกที่สวยงาม และเป็นเอกลักษณ์ไม่แพ้สายพันธุ์อื่น โดยจะมีกลีบดอกประมาณ 2 – 3 กลีบ ซึ่งจะมีลักษณะของกลีบที่แตกต่างกันตามแต่ละสายพันธุ์ และส่วนปากของดอกจะเรียกกันว่า “กระเปาะ” หรือ “กระเป๋า” อยู่ตรงกลางด้านล่าง เนื่องจากกลีบดอกหรือที่เรียกว่า “กระเป๋า” มีรูปร่างคล้ายกับรองเท้าของสตรีและรองเท้าไม้ของชาวเนเธอแลนด์และนับว่าเป็นที่มาของชื่อรองเท้านารีด้วย
3 สายพันธุ์กล้วยไม้ ในสกุลรองเท้านารี ที่เป็นสายพันธุ์ท้องถิ่นและหาซื้อได้ไม่ยากนัก
- กล้วยไม้รองเท้านารีขาวชุมพร (Paphiopedilum godefroyae) นับว่าเป็นรองเท้านารีสายพันธุ์ท้องถิ่นของไทยอีกสายพันธุ์หนึ่งเลยก้ว่าได้ โดยสายพันธุ์นี้จะพบได้ง่าย และขึ้นกระจายอยู่ในท้องถิ่นใต้ของไทย โดยดอกของมันจะเป็นดอกเดียวที่มีสีขาว และมีด่างสีม่วงแดง อีกทั้งยังมีกลีบดอกขนาดใหญ่ ในส่วนของใบจะเป็นพันธุ์ที่มีใบด่างเทา ซึ่งนับว่าเป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์สำคัญของสายพันธุ์เลยก็ว่าได้
- กล้วยไม้รองเท้านารีเหลืองตรัง (Paphiopedilum godefroyae var. leucochilum) อีกหนึ่งกล้วยไม้ดินที่มีลักษณะใกล้ทั่วไป โดยเฉพาะในส่วนของดอกที่ใกล้เคียงกับรองเท้านารีขาวชุมพรเป็นอย่างมาก แต่จะแตกต่างกันในส่วนของสีดอกจะมีความเหลืองอย่างเห็นได้ชัด และด่างที่สีจะเข้มและหนากว่า
- รองเท้านารีม่วงสงขลา (Paphiopedilum barbatum) เป็นกล้วยไม้ที่มีแหล่งกำเนิดในอำเภอไตรภูมิจังหวัดสงขลา โดยเอกลักษณ์หรือจุดเด่นของสายพันธุ์นี้คือสีม่วงที่จะเข่ม และกลีบดอกขนาดเล็กเรียว ที่จะมีขนอ่อน ๆ คล้ายกับขนตาของมนุษย์ สองกลีบที่จะอยู่ข้าง ๆ กระเป๋าอีกด้วย