“ กล้วยไม้ ” นับว่าเป็นอีกหนึ่งพืชพรรณที่มีสายพันธุ์กระจายอยู่แทบทุกพื้นที่ทั่วโลก อีกทั้งยังมีสายพันธุ์มากกว่า 27,000 ชนิด โดยกล้วยไม้ถูกจัดว่าเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยววงศ์ใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งพืชใบเลี้ยงเดี่ยวนั้นมีหลากหลายชนิดด้วยกัน เช่น ข้าวโพด อ้อย และหญ้า เป็นต้น โดยกล้วยไม้ที่เป็น กล้วยไม้อากาศ (Epiphyte) และกล้วยไม้ดิน (Terrestrial) ต่างเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวเช่นกัน มาดูกันว่า กล้วยไม้ ใบเลี้ยง คืออะไร ?
กล้วยไม้ ใบเลี้ยง เดี่ยว พืชใบเลี้ยงเดี่ยวคืออะไร ? ทำไมกล้วยไม้ถึงถูกจัดอยู่ในกลุ่มนี้
พืชใบเลี้ยงเดี่ยวคือ พืชที่เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่จะเห็นข้อและปล้องในส่วนของลำต้น ชัดเจน ใบมักมีลักษณะแคบเรียว เส้นใบเรียงตัวในแนวขนาน กลีบดอกมีจำนวน 3 กลีบ หรืออาจจะมากกว่านั้น และในส่วนของรากจะมีลักษณะเป็นรากฝอย และทั้งหมดที่กล่าวมานี้คือลักษณะของกล้วยไม้ทุกสายพันธุ์ ทุกสกุล ดังนั้นกล้วยไม้จึงถูกจัดว่าเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวนั่นเอง
เป็นพืชที่เมื่อเจริญออกมา จะมีใบเลี้ยงจากเมล็ดสองใบ ส่วนใหญ่แล้วจะมีระบบรากเป็นรากฝอย ตามลำต้นจะมี ข้อ ปล้อง พืชใบเลี้ยงเดี่ยว จึงมักจะเจริญเติบโตขึ้นทางข้างบน เช่นเดียวกับ กล้วยไม้ ใบเลี้ยง
เป็นพืชที่เมื่อเจริญออกมา จะมีใบเลี้ยงสองใบจากเมล็ด ส่วนใหญ่แล้วจะมีระบบรากเป็นรากแก้ว ตามลำต้นจะมีชั้นหนา ไม่มีข้อ ปล้อง
ตัวอย่างลักษณะของกล้วยไม้ดิน (Terrestrial)
- เอื้องบุษราคัม กล้วยไม้ดินสีเหลืองสวย อย่างกับอัญมณีสีเหลืองที่เราเรียกกันว่า “ บุษราคัม ” ที่พบครั้งแรกในอุทยานน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ โดยก้านดอกของมันจะตั้งสูงจากดิน 1 – 2 เมตรและจะมีดอกขนาดใหญ่ขึ้นเต็มก้านประมาณ 30 – 50 ดอก
- ว่านอึ่ง กล้วยไม้ที่มีหัวอยู่ใต้ดิน ซึ่งจะสามารถพบได้ในแถบจังหวัดกำแพงเพชร เพชรบุรี นครราชสีมา และปราจีนบุรีสมบูรณ์ โดยดอกของกล้วยไม้ชนิดนี้จะมีสีแดงอิฐ และบางคนมีความเชื่อว่าเป็นว่านมงคลอีกด้วย
- กล้วยไม้ดิน กล้วยไม้ดินสายพันธุ์ยอดนิยมอันดับต้น ๆ ที่มีใบเรียวยาว ประมาณ 1 เมตร โดยลักษณะของใบจะมีลักษณะคล้ายใบไผ่ขนาดใหญ่ และปัจจุบันได้มีการพัฒนาดอกให้มีสีที่หลากหลายอีกด้วย
ตัวอย่างลักษณะของกล้วยไม้อากาศ (Epiphyte)
- ฟาแลนนอปซิส หรือ สกุลเขากวางอ่อน เป็นกล้วยไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย โดยไม้ในสกุลนี้มีดอกขนาดใหญ่ สีสันหลากหลาย เช่น สีขาว สีม่วง สีชมพู สีเหลือง และสีด่าง เป็นต้น
- มิลโทเนีย กล้วยไม้ที่มีเอกลักษณ์ที่ลวดลายบนดอกที่เรียกว่า น้ำตกหรือหยดน้ำ (waterfall or teardrop) โดยดอกมีจะมีสีขาว สีชมพู หรือสีม่วงอ่อน แต้มสีม่วงแดงเข้ม อีกทั้งดอกยังมีลักษณะคล้ายดอกแพนซี
- เอื้องช้าง กล้วยไม้ที่สามารถพบได้ง่ายในธรรมชาติ โดยกล้วยไม้ในกลุ่มเอื้องช้างจะมีลักษณะของดอกที่งอโค้งห้อยลงมาเหมือนงวงช้าง อีกทั้งยังมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ และมีสีสันที่สวยงาม โดยเอื้องช้างนั้นมีหลายชนิดทั้งเอื้องช้างกระ เอื้องช้างพราหมณ์ และช้างฟิลิปปินส์ เป็นต้น