เอื้องคำ ไม้รุ่น กล้วยไม้ที่มีกลิ่นหอมหวาน เหมือนดังกลิ่นของน้ำผึ้ง
เอื้องคำ ไม้รุ่น สีสันของช่อดอกสีเหลืองทอง ที่สวยสะดุดตา ทั้งเอื้องผึ้ง เอื้องคำ และ เอื้องสายต่าง ๆ ส่งกลิ่นหอมชวนให้ได้หลงใหลในเสน่ห์ของกล้วยไม้เมืองเหนือ เอื้องคำเป็นกล้วยไม้ที่มีกลิ่นหอมหวาน เหมือนดังกลิ่นของน้ำผึ้ง (ส่งกลิ่นแรงในช่วงกลางวัน) เอื้องผึ้ง กับเอื้องคำ มีความใกล้เคียงกันมาก มักทำให้ผู้ที่พบเห็นสับสนกันอยู่ไม่น้อย เอื้องผึ้ง เอื้องคํา ต่างกันยังไง นั่นก็คือ เอื้องผึ้งจะให้ดอกเร็วกว่าดอกเอื้องคำ ซึ่งเอื้องผึ้งจะออกดอกในช่วงเดือน ก.พ. – เม.ย. (เอื้องผึ้งบานนานสุด 4 – 5 วัน นับจากวันที่บานได้เต็มที่แล้ว) ส่วนเอื้องคำ จะให้ดอกในช่วง เดือน มี.ค. – พ.ค. ชาวล้านนานิยมนำเอื้องผึ้ง และ เอื้องคำทั้งช่อ นำมาประดับเกล้ามวยผม และ นิยมนำไปถวายพระเพื่อเป็นพุทธบูชา เนื่องจากมีสีเป็นมงคล สีเหลืองที่สุกสว่างดั่งทองคำนั้น ทำให้มีความเชื่อในเรื่องของโชคลาภมั่งมีเงินทอง
ลักษณะทั่วไปของเอื้องคำไม้รุ่น (Dendrobium chrysotoxum)
-
ลักษณะทั่วไป
เป็นกล้วยไม้อิงอาศัย โดยมากพบบนคาคบไม้ ลำต้น โคนเล็กลำลูกกล้วยป่องตรงกลาง เป็นรูปกระสวย สูงประมาณ 15 – 30 ซม. พื้นผิวลำลูกกล้วย มักเป็นร่อง หรือ หลายร่อง มีสีเหลือง หรือ บางครั้ง สีเหลืองเข้ม เจือน้ำตาลแดง ใบ เกิดที่ปลายรูปไข่ สีเขียวเข้ม มีประมาณ 2 – 5 ใบ ใบยาวประมาณ 10 – 15 ซม. ดอก ออกเป็นช่อ จากตาดอกบริเวณส่วนปลายลำลูกกล้วย ก้านดอกแข็ง มักห้อยโค้ง ลง หรือ ชี้ไปทางด้านข้าง ช่อดอกยาวประมาณ 20 – 30 ซม. กลีบดอกสีเหลืองสด มีแต้มสีเหลืองเข้มปนน้ำตาลเรื่อ ๆ อยู่ส่วนในของ กลีบปากบริเวณสองข้างของแผ่นกลีบปาก ( side lope ) ขนาดดอกประมาณ 5 ซม. ฤดูดอก กุมภาพันธ์ – พฤษภาคม -
ถิ่นกำเนิดตามธรรมชาติในประเทศไทย
ป่า เบญจพรรณ ป่าดิบแล้งทั่วไปทางภาคเหนือ -
แหล่งกระจายพันธุ์ ในภูมิภาค
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อินเดีย พม่า ลาว จีนตอนใต้ เวียดนาม (ดาลัด เว้ อันนัม)
การปลูกเลี้ยง เอื้องคำ ไม้รุ่น ทั้งแบบปลูกติดกับขอนไม้ และ ปลูกลงกระเช้า
การปลูก กล้วยไม้เอื้องคำ หากต้องการปลูกติดกับขอนไม้ ให้เรานำขอนไม้ที่เราต้องการปลูกติดนั้น มาล้างให้สะอาด เพราะขอนไม้อาจมีไข่แมลงฝังอยู่ หรือ ปนเปื้อนทราย หลังจากล้างน้ำจนสะอาดแล้วให้นำ กาบมะพร้าวที่ผ่านการ แช่น้ำไว้แล้วอย่างน้อย ๒ วัน มาวางคั่นระหว่าง เอื้องคำ กับ ขอนไม้ แล้วใช้เชือกฟางมัดให้แน่น อย่าใช้ลวด เพราะ ลวดจะบาดลำของ เอื้องคำ หักได้ เหตุผลที่ต้องมีกาบมะพร้าวรองก็เพราะว่า กาบมะพร้าวจะเป็นเครื่องปลูกเพิ่ม ความชื้นให้กับเอื้องคำได้ ทำให้รากแตกใหม่เร็ว และ เจริญงอกงามได้เร็วกว่าการติดบนขอนไม้โดยไม่มีอะไรวาง ขั้นเลย หรือ หากต้องการ ปลูกลงในกระเช้า ให้ใช้ถ่านรองก้นภาชนะปลูกก่อน แล้วจึงนำกาบมะพร้าวสับชิ้นใหญ่มาวางทับอีกครั้ง แล้วนำ เอื้องคำ นั่งทับอยู่ชั้นบนสุด ให้ใช้เชือกยึดเอื้องคำ กับกระเช้าให้แน่น เพื่อให้รากชิดกับเครื่องปลูกมากที่สุด ซึ่งเป็นผลดีคือ รากได้รับความชื้นสม่ำเสมอ ทำให้รากใหม่แตกเร็ว ต้นไม่โครงเครง กล้วยไม้ตั้งตัวเร็ว
การบำรุงดูแลให้ปุ๋ย เอื้องคำไม้รุ่น
สำหรับการให้ปุ๋ยก็แล้วแต่ จะประยุกต์ส่วนใหญ่ จะเป็นสูตรเสมอ 21 – 21 – 21 เสร็จแล้ว อาทิตย์ต่อไป ก็จะใช้ตัวกลางสูง อาทิตย์ต่อจากนี้ก็สูตรเสมอ และ ต่อจากนี้ก็จะท้ายสูง แล้วกลับไปใช้สูตรเสมออีกครั้ง วนเวียนอยู่แบบนี้ จนกระทั่ง ดอกออก ซึ่งก็ได้ผลดี ให้ดอกสวย ลำต้น และ ใบงอกงาม ดีทีเดียว ลองประยุกต์ และ ปรับเปลี่ยนดู ตามความเหมาะสม
เอื้องคำ ไม้รุ่น หากผู้เลี้ยงปลูก เอื้องคำ ในที่ร่มรำไร แสงลอดผ่านน้อย เช่นใต้ต้นไม้ที่มีใบทึบหนาแน่น ใต้หลังคาโรงรถ ใต้ชายคา บ้าน หรือ แขวนไว้ในที่ที่ร่มจัด (ทดสอบโดยการ เอามือยื่นออกไปด้านหน้า แล้วดูว่ามีเงาไหม ถ้าไม่มี คือร่มไป) กรณีนี้ จะสังเกตเห็นว่าลำ เอื้องคำ ผอมลีบ แตกกอเก่ง ใบเขียว โดยมีวิธีแก้ไขคือ ย้ายไปยังที่ที่ได้รับแสงมาก ๆ อย่างน้อย 5 – 6 ชม และ ได้รับแสงเช้า และ แสงเย็น สำหรับตอน บ่ายจะร้อน เกินไปเอื้องคำอาจทนความร้อนไม่ไหวอาจไหม้เกรียมได้ แสงที่พอเหมาะคือราว ๆ 80% เอื้องคำ ที่ได้รับแสงพอเหมาะ ลำจะอวบอ้วน ไม่ลีบผอม เพราะ แสงเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด บางครั้งไม่ต้องใส่ปุ๋ย แต่ขอให้มีแสงเพียงพอรดน้ำเสมอ ก็มีดอกสวยงามแล้ว