กล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส เป็นไม้สกุลที่มีพันธุ์ย่อยประมาณ 60 ชนิด ที่นิยมในไทยมากที่สุดคงจะเป็นชนิดเขากวางอ่อน ฟาแลนอปซิสเป็นไม้ฟอกอากาศ นิยมนำมาวางไว้ในที่ร่ม ตามออฟฟิศ ห้องทำงาน หรือเป็นไม้ประดับในบ้านตามมุมต่าง ๆ
กล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิสในประเทศไทย
กล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส ในประเทศไทยมีการปลูกกันมานาน เพียงแต่ว่ายังไม่ค่อยนิยมมากเท่าพวกแวนด้า หวาย หรือซิมบิเดียม เพราะกล้วยไม้ฟาแลนอปซิส มีลักษณะดอกขนาดเล็ก แต่ปัจจุบันกล้วยไม้สกุลนี้ก็กำลังเป็นที่สนใจของผู้ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ทั่วไปเช่นกัน ทั้งนี้ก็เพราะกล้วยไม้สกุลนี้ได้ถูกปรับปรุงพันธุ์และผสมกันมาหลายทอดจนทำให้สวยงามทั้งรูปทรงดอกและสีของดอก กล้วยไม้ฟาแลนอปซิสในท้องตลาดตอนนี้มีดอกกลมใหญ่ กลีบหนา ตัวดอกมีหลายสี เช่น สีขาว สีชมพู และสีเหลือง มีก้านช่อยาวเหมาะสำหรับนำมาปักแจกัน แต่ละพันธุ์ออกดอกต่างเดือนกัน ซึ่งบางชนิดออกดอกในเดือนที่ตลาดต้องการไม้ตัดดอก จึงทำให้ผู้ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ตัดดอกสนใจการเลี้ยงกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิสมากขึ้น
แหล่งกำเนิดของกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส
แหล่งกำเนิดของกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิสกระจายพันธุ์อยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ทั่วไปในประเทศพม่า ไทย ลาว มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และหมู่เกาะใกล้เคียงในมหาสมุทรแปซิฟิกจากศรีลังกาไปจนถึงปาปัวนิวกินี รวมทั้งตอนเหนือของทวีปออสเตรเลียด้วย ในประเทศไทยมีกล้วยไม้สกุลนี้อยู่ 2 – 3 ชนิด เช่น เขากวางหรือเขากวางอ่อนและกาตาฉ่อ ซึ่งเป็นกล้วยไม้ที่เลี้ยงง่าย สามารถเจริญงอกงามและออกดอกได้ดีในสภาพสิ่งแวดล้อมต่างๆ อีกทั้งยังสามารถผสมข้ามสกุลกล้วยไม้ได้หลายสกุล เช่น ผสมกับสกุลแวนด้า ผสมกับสกุลอะแรคนิส ผสมกับสกุลเรแนนเทอร่า เป็นต้น
ลักษณะของกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส
ลักษณะของกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส ในปัจจุบันจะเป็นลักษณะของลูกผสมที่มีดอกขนาดใหญ่กว่าพันธุ์แท้ มีลำต้นสั้น การเจริญเติบโตเป็นแบบโมโนโพเดียล ลักษณะของรากจะขึ้นอยู่กับชนิด ซึ่งอาจมีรากเป็นแบบรากอากาศหรือรากกึ่งอากาศก็ได้ พวกที่มีรากเป็นแบบรากอากาศนั้นปลายรากอาจมีสีเขียวหรือสีม่วง รากกึ่งอากาศมีลักษณะเป็นทรงกระบอก มีขนาดค่อนข้างใหญ่และที่ปลายรากไม่มีสีเคลือบอยู่ โดยทั่วไปแล้วรากของฟาเเลนนอปซิสไม่มีการแตกแขนง ลักษณะใบอวบน้ำ โดยทั่วไปใบมีสีเขียวเข้ม ลักษณะช่อดอกมีทั้งที่เป็นช่อเดี่ยวและช่อที่มีการแตกแขนง ลักษณะดอกมีหลากหลายขนาดตั้งแต่ดอกขนาดจิ๋วไปจนถึงขนาดใหญ่ ดอกมีหลายสี เช่น สีขาว สีชมพู สีเหลือง ตามแต่ละพันธุ์
ชนิดของกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิสที่พบในประเทศไทย
ชนิดของกล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส ที่พบในประเทศไทยมีไม่มากนัก ซึ่งชนิดที่นิยม มีดังนี้
- เขากวางหรือเขากวางอ่อน (Phalaenopsis cornucervi) พบกระจายพันธุ์อยู่ตามธรรมชาติในประเทศไทยยกเว้นภาคกลาง เขากวางออกดอกเป็นช่อ 2 – 3 ดอก มีกลีบสีเขียวอมเหลือง มักจะมีขีดสีน้ำตาลตามแนวขวางของกลีบหรืออาจจะไม่มีก็ได้ โคนกลีบปากกระดกขึ้นคล้ายหลอดยาว มีริ้วสีชมพูอมม่วง ออกดอกตลอดปี
- กาตาฉ่อ (Phalaenopsis decumbens) พบกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติทั่วทุกภาคของประเทศไทย ออกดอกเป็นช่อ 8 – 10 ดอก มีกลีบสีขาว ตรงโคนมีจุดหรือขีดสีม่วง โคนและปลายกลีบดอกกระดกขึ้นเป็นสีขาว ด้านโคนเป็นสีม่วง ออกดอกเกือบตลอดปี
กล้วยไม้สกุลฟาแลนอปซิส เป็นกล้วยไม้ที่เหมาะกับสถานที่ทำงาน เนื่องจากมีคุณสมบัติคายออกซิเจนในเวลากลางคืน สามารถดูดสารพิษจำพวกแอลกอฮอล์ และสารที่ระเหยจากหมึกพิมพ์และสีทาอาคารได้