โอดอนโทกลอสซัม (Odontoglossum) เป็นกล้วยไม้สกุลหนึ่งที่มีชนิดย่อยมากกว่า 60 ชนิดที่พบในทุกมุมโลก เป็นที่นิยมสำหรับผู้ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ในประเทศไทยอยู่เช่นกัน เป็นกล้วยไม้ที่มีการนำขายลงกระถาง ขายแบบเมล็ดหรือนำมาทำเป็นกล้วยไม้ประดิษฐ์ เพราะตัวดอกมีสีเข้ม เห็นครั้งแรกก็สะดุดตา เป็นไม้เมืองนอกที่มาจากฝั่งลาตินอเมริกาที่ชอบอากาศเย็น เป็นกล้วยไม้ที่ปลูกยากแต่มีลักษณะเด่น จึงมักจะพบผู้ปลูกที่เชี่ยวชาญเท่านั้นที่ปลูกกล้วยไม้โอดอนโทกลอสซัมในประเทศไทย
แหล่งกำเนิดและที่มาของโอดอนโทกลอสซัม
แหล่งกำเนิดและที่มาของโอดอนโทกลอสซัม มีถิ่นกำเนิดมาจากเม็กซิโกไปจนถึงปานามา มักจะพบในที่สูง และสูงจากระดับน้ำทะเล 1,500 – 3,000 เมตร มีบางชนิดเจริญได้ในที่สูงถึง 4,000 เมตร ชอบอากาศเย็นมาก กล้วยไม้โอดอนโทกลอสซัมถูกตั้งชื่อครั้งแรกในปี 1816 โดยคาร์ลสมันด์ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์มาจากคำในภาษากรีก คำว่า “Odon” คือฟัน และคำว่า “Glossa” คือลิ้น หมายถึงสองฟันเหมือนแคลลัสบนฐานของริมฝีปาก
ลักษณะของโอดอนโทกลอสซัม
ลักษณะของโอดอนโทกลอสซัม ส่วนใหญ่มักเป็น lithophytes ที่เติบโตบนต้นไม้ บางพันธุ์เป็นพืชบก รากสั้นมี pseudobulbs แบนเล็กน้อย มีโครงสร้างดอกที่ผิดปกติ ที่ฐานของริมฝีปากจะมองเห็นรอยนูนคล้ายฟันได้ชัดเจน มีช่วงสีที่หลากหลายของกลีบดอก นอกจากนี้ยังมีลายจุดและลายสีเข้มอย่างสวยงาม มีลักษณะเด่นอยู่ตรงที่กลีบดอกเรียวแต่บานใหญ่ มีลวดลายและสีสันที่สวยงามแตกต่างกันออกไป เหมาะกับการเลี้ยงในเรือนกระจกหรือในบ้านที่มีความชื้นเพียงพอ
ตัวอย่างพันธุ์นิยมของโอดอนโทกลอสซัม
- Odontoglossum crispum เป็นหนึ่งในโอดอนโทกลอสซัมที่สวยงามที่สุดโดยมีลักษณะช่อดอกห้อยระย้า ดอกมีลักษณะสวยงาม กลีบนอกและกลีบในมีขนาดใกล้เคียงกัน กลีบค่อนข้างกลมและขอบกลีบหยัก มีแต้มสีอยู่บนกลีบ พื้นกลีบมีสีขาวหรือชมพูอ่อน แต้มสีหรือจุดมีสีแดงเลือดนกหรือน้ำตาล ปากมีสีขาวขนาดเล็กกว่ากลีบดอก ที่โคนปากมีแต้มสีเหลืองเป็นวงและมีจุดสีแดงเล็ก ๆ 2 จุด มักจะออกดอกตลอดปี
- Odontoglossum ขนาดใหญ่ หรือเรียกกันว่า “กล้วยไม้เสือ” มีกลีบดอกใหญ่หยักตามขอบสีเหลืองเข้ม มีลายสีน้ำตาลตามขวาง ริมฝีปากเป็นสีเหลืองอ่อนหรือสีขาว มีจุดและริ้วสีม่วงบนพื้นผิว การออกดอกเกิดขึ้นในฤดูใบไม้ร่วงหรือฤดูหนาวและใช้เวลาหนึ่งเดือน
- Odontoglossum bictoniense ดอกไม้มีสีเหลืองอมเขียว มีจุดสีน้ำตาลและเบอร์กันดีบนพื้นผิว กลีบล่างเป็นสีขาวหรือม่วงอ่อนขอบหยัก ออกดอกตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงธันวาคม
- Odontoglossum pulchellum ช่อดอกมีลักษณะหลวมคล้ายม้าแข่งประกอบด้วยดอกสีขาว ขอบปากจะกว้างขึ้นที่ด้านบน ที่ฐานมีผลพลอยได้สีเหลืองและจุดสีแดงเล็ก ๆ การออกดอกจะเริ่มขึ้นในเดือนมกราคมและคงอยู่ไปจนถึงปลายฤดูหนาว
โอดอนโทกลอสซัม (Odontoglossum) เป็นกล้วยไม้ที่ต้องใช้การควบคุมสูงเพราะเป็นไม้ที่ชอบอากาศเย็น เป็นกล้วยไม้ที่เติบโตได้ยากในประเทศไทย จึงเหมาะสำหรับผู้ปลูกดอกไม้ที่มีประสบการณ์เท่านั้น