ออนซิเดียม (Oncidiums) เป็นกล้วยไม้สกุลหนึ่งที่นิยมอย่างมากในประเทศไทย เป็นสกุลกล้วยไม้ที่มีต้นกำเนิดมาจากอเมริกาซึ่งเป็นบริเวณพื้นที่แห้งแล้ง เจริญเติบโตได้ทั้งอากาศร้อนและเย็น กล้วยไม้สกุลนี้เหมาะสำหรับผู้เริ่มปลูกและเก็บสะสมกล้วยไม้ อีกทั้งยังเหมาะกับการปลูกเพื่อค้าขาย และเป็นที่นิยมปลูกอย่างมากในแถบอเมริกา ในประเทศไทยได้มีการนำเข้ากล้วยไม้ออนซิเดียมและนำปลูกเลี้ยงอย่างแพร่หลายเพื่อตัดดอกจนเกิดเป็นลูกผสมมากมายตามท้องตลาด
แหล่งกำเนิดของออนซิเดียม
แหล่งกำเนิดของออนซิเดียม เป็นหนึ่งในสกุลกล้วยไม้ขนาดใหญ่ มีประมาณ 600 ชนิด มีถิ่นกำเนิดในอเมริกา และได้รับความนิยมอย่างสูงจากผู้ชื่นชอบเลี้ยงกล้วยไม้ในทวีปอเมริการวมไปถึงในแถบอเมริกาใต้ ในธรรมชาติพบแล้วหลายร้อยชนิดและมีลูกผสมออนซิเดียมอีกมากกว่า 1,000 ชนิด คำว่าออนซิเดียมมาจากภาษากรีกว่า ออนกอส (onkos) ซึ่งหมายถึง การพองขึ้นตามลักษณะปาก (lip) ด้านล่างที่เป็นกลีบหนา มีชนิดแรกที่ชื่อว่า “ออนซิเดียม เอลทิสซิมัม” (Oncidium altissimum) โดยผู้ตั้งชื่อคือ Olof Swartz ในปี 1800
ลักษณะของกล้วยไม้สกุลออนซิเดียม
กล้วยไม้สกุลออนซิเดียมมีลักษณะเหมือนกับหญิงสาวเต้นระบำบนช่อดอกไม้ ดอกส่วนมากมีสีเหลือง หรือมีพื้นสีเหลือง มีลายสีน้ำตาล เส้าเกสรสั้น มีปีกยื่นออกไปทั้ง 2 ข้าง มีตุ่มไฝที่โคนปาก ปลายปากใหญ่และเป็นจุดเด่นของดอก มีรูปทรงของต้นทั้งที่เป็นแบบมีลำลูกกล้วย และไม่มีลำลูกกล้วย ทั้งนี้ดอกออนซิเดียมในสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติจะมีรูปร่าง สี และขนาดแตกต่างกันไป มีทั้งดอกสีเหลือง สีน้ำตาล สีแดง ไปจนถึงสีขาว มีกลิ่นหอมที่ฟุ้งกระจายได้อย่างง่ายดาย
ตัวอย่างสกุลออนซิเดียมในประเทศไทย
- ออนซิเดียมแฟนซี เป็นลูกผสมจึงมีสีสันหลากหลาย เช่น สีขาว สีชมพู สีแดง และสีเหลือง นอกจากนี้ยังมีจุดและลวดลายแตกต่างกันไป
- ออนซิเดียมหลังเต่า เป็นออนซิเดียมพันธุ์แท้ ที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบอเมริกาใต้ ลำต้นมีลักษณะคล้ายกระดองเต่า ดอกมีลักษณะคล้ายผึ้ง มีสีเหลืองสดใส บานทน ออกดอกปีละครั้ง
- ออนซิเดียมชาลีเบบี้ เป็นกล้วยไม้มีกลิ่นหอมเด่นชัดเหมือนกลิ่นช็อกโกแลต ดอกบานทน เลี้ยงง่าย ให้ดอกบ่อยตลอดทั้งปี
กล้วยไม้ออนซิเดียม มีชื่อเล่นว่า “กล้วยไม้หญิงสาวเต้นระบำ” (Dancing Ladies Orchid) เนื่องจากมีลักษณะที่เหมือนกับหญิงสาวเต้นระบำบนช่อดอกไม้ เป็นกล้วยไม้ที่มีถิ่นกำเนิดมาจากต่างประเทศ แต่ในประเทศไทยนั้นได้นำเอาสายพันธุ์หลักมาดัดแปลงแต่งดอกจนเกิดเป็นลูกผสมขายตามท้องตลาด ในประเทศไทยมีสายพันธุ์ออนซิเดียมมากมายจนแทบจะนับไม่หมด ซึ่งเกิดจากการผสมพันธุ์หลากหลาย เป็นไม้เมืองนอกที่นิยมในไทยอย่างมาก