เมล็ดกล้วยไม้ไม่เหมือนกับเมล็ดชนิดอื่นที่สามารถนำเมล็ดมาปลูกหรือกลบดินแล้วไม้จะงอกงาม เพราะการเพาะปลูกกล้วยไม้จากการเพาะด้วยเมล็ดค่อนข้างยากกว่าพืชอื่น ๆ เนื่องจากเมล็ดของกล้วยไม้มีอาหารสะสมภายในเมล็ดน้อยมากหรือไม่มีเลย จึงทำให้การปลูกเพาะด้วยตนเองนั้นยาก หากไม่มีความรู้หรือเป็นมืออาชีพควรซื้อกล้วยไม้ที่ออกดอกมาแล้วดีกว่า การเพาะปลูกเมล็ดกล้วยไม้ต้องใช้อาหารที่เพียงพอและสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม รวมถึงการค้นคว้าหาความรู้ในการเพาะเมล็ดกล้วยไม้อีกด้วย
5 วัสดุเครื่องปลูกที่ช่วยในการเจริญเติบโตของราก
วัสดุปลูกสำหรับกล้วยไม้ต้องเป็นวัสดุที่อุ้มน้ำและระบายน้ำได้ดี มี 5 อย่าง ดังนี้
- ออสมันด้า เป็นเฟิร์นชนิดหนึ่ง มีราคาสูง อายุการใช้งาน 2 – 3 ปี มีข้อเสียคือ จะมีตะไคร่น้ำขึ้นหน้าเครื่องปลูกและเกิดเชื้อราง่าย ออสมันด้า ใช้ปลูกกล้วยไม้แบบรากกึ่งอากาศ เช่น กล้วยไม้สกุลหวาย สกุลแคทลียา
- กาบมะพร้าว เป็นเครื่องปลูกที่นิยม เพราะหาง่าย ราคาถูก เหมาะที่จะใช้อัดลงในกระถางดินเผาสำหรับใช้ปลูกกล้วยไม้รากกึ่งอากาศ เช่น กล้วยไม้สกุลหวาย สกุลแคทลียา เครื่องปลูกกาบมะพร้าวเป็นเครื่องปลูกที่ได้ความชื้นสูง เหมาะสำหรับกล้วยไม้ปลูกใหม่ เพราะจะทำให้ตั้งตัวเร็ว แต่มีข้อเสียคือมีอายุการใช้งานได้ไม่นาน เกิดตะไคร่น้ำได้ง่าย เนื่องจากกาบมะพร้าวอมความชื้นไว้ได้มาก จึงควรรดน้ำให้น้อยกว่าเครื่องปลูกชนิดอื่น
- ถ่าน เป็นเครื่องปลูกที่หาง่าย ราคาไม่แพง คงทนถาวร ไม่เน่าเปื่อยผุพังง่ายและดูดอมน้ำได้ดีพอเหมาะไม่ชื้นแฉะเกินไป ดูดกลิ่นที่เน่าเสียและทำให้อากาศบริสุทธิ์ แต่มีข้อเสียคือมักจะมีเชื้อราอยู่ ในการใช้ถ่านเป็นเครื่องปลูกกล้วยไม้ที่มีระบบรากแบบรากกึ่งอากาศ เช่น กล้วยไม้สกุลหวาย สกุลแคทลียา
- ทรายหยาบและหินเกล็ด การปลูกกล้วยไม้ที่มีระบบรากกึ่งอากาศโดยเฉพาะพวกสกุลหวาย มักใช้ทรายหยาบและหินเกล็ดที่ล้างสะอาดแล้วเป็นเครื่องปลูก
- อิฐหักและกระถางดินเผาแตก ใช้เป็นเครื่องปลูกรองก้นกระถางสำหรับปลูกกล้วยไม้ที่มีระบบรากกึ่งอากาศ
วิธีปลูกกล้วยไม้ติดขอน
- หาขอนไม้สำเร็จรูปหรือนำขอนไม้มาเจาะรู นำลวดมาใส่ให้สามารถแขวนได้ หรือจะเป็นขอนไม้แนวนอน แนวตั้งที่วางในกระถางก็ได้เช่นกัน ทั้งนี้ไม้ที่ดีคือ พวกกิ่งไม้สัก กิ่งไม้เนื้อแข็ง รองลงมาคือ กิ่งไม้มะม่วง กิ่งสะเดา กิ่งไม้สน ทั้งนี้ต้องเปลี่ยนบ่อย ๆ เพราะ 2 – 3 ปี ไม้จะผุ บางครั้งมีเห็ดขึ้น
- เตรียมเครื่องปลูก วัสดุที่ใส่ลงไปในภาชนะที่ใช้ปลูกกล้วยไม้จะเป็นที่เก็บอาหาร เก็บความชื้นหรือปุ๋ยของกล้วยไม้ และเพื่อให้รากของกล้วยไม้ที่เกาะลำต้นตั้งอยู่ได้ เครื่องปลูกที่เหมาะสมกับลักษณะการเจริญเติบโตของรากล้วยไม้จะทำให้กล้วยไม้เจริญเติบโตได้ดีและแข็งแรง เช่น ออสมันด้า กาบมะพร้าว ถ่าน ทรายหยาบและหินเกล็ด อิฐหักและกระถางดินเผาแตก ซึ่งเครื่องปลูกแต่ละอย่างขึ้นอยู่กับชนิดของกล้วยไม้
- นำกล้วยไม้มาจัดวางตามขอนไม้ต่าง ๆ แล้วนำเครื่องปลูกใส่ลงไปเพื่อให้รากเจริญเติบโต จากนั้นใช้ลวดหรือเชือกฟางมัดให้กล้วยไม้ติดกับขอนไม้ได้ โดยรากของกล้วยไม้นั้นจะยึดเกาะกับขอนไม้ในเวลาต่อมา ทั้งนี้ต้องมีการดูแลอย่าให้รากขยับ หมั่นรดน้ำเป็นประจำ และตัวขอนไม้ต้องมั่นคงเพียงพอด้วย
วิธีปลูกกล้วยไม้ติดขอนมีหลายวิธียิบย่อยและแตกต่างกันตามวัสดุอุปกรณ์ ขอนไม้ เครื่องปลูก พันธุ์กล้วยไม้ และลวดขึง ผู้ปลูกต้องหาข้อมูลอย่างละเอียดในการเลือกซื้ออุปกรณ์ต่าง ๆ รวมถึงความเหมาะสมของแสงแดด ปุ๋ย และการรดน้ำอีกด้วย