รองเท้านารี (Paphiopedilum Orchids) เป็นกล้วยไม้สกุลหนึ่งที่มีเอกลักษณ์และค่อนข้างหายากกว่ากล้วยไม้ยอดนิยมชนิดอื่น ยิ่งกล้วยไม้รองเท้านารีป่าพันธุ์แท้ยิ่งหายากมาก จึงทำให้มีการอนุรักษ์กล้วยไม้ชนิดนี้เอาไว้ ถือเป็นกล้วยไม้ที่คนรักกล้วยไม้โหยหา และมีการนำลักลอบมาขายกันมาก โดยเฉพาะแหล่งจากประเทศพม่าที่ยังคงมีกล้วยไม้ชนิดนี้หลงเหลืออยู่ ทั้งนี้กล้วยไม้รองเท้านารีเป็นกล้วยไม้ที่หายาก แต่มีลักษณะโดดเด่นและสวยงาม คนไทยและคนต่างชาติเห็นก็อยากได้กลับไปประดับไว้ในบ้าน จึงเป็นเหตุให้กล้วยไม้ชนิดนี้ค่อนข้างมีราคาแพงกว่ากล้วยไม้ชนิดอื่น
แหล่งกำเนิดของรองเท้านารี
แหล่งกำเนิดของรองเท้านารี มีแหล่งกำเนิดอยู่ในเขตอบอุ่นและเขตร้อนแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่อินเดีย ฟิลิปปินส์ พม่า มาเลเซีย และในประเทศไทยซึ่งพบกล้วยไม้รองเท้านารีขึ้นอยู่ในป่าทั่ว ๆ ไป บางชนิดเกาะอาศัยอยู่ตามต้นไม้ แต่ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นพวกที่ขึ้นอยู่ตามพื้นดินหรือซอกหินที่มีต้นไม้ใบหญ้าเน่าตายทับถมกัน เจริญงอกงามในที่โปร่ง ไม่ชอบที่รกทึบและแสงแดดต้องส่องถึง
ชื่อของรองเท้านารี
ชื่อของรองเท้านารี ถูกตั้งขึ้นเมื่อปี 2429 โดยนักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน มาจากรากศัพท์ภาษากรีกคือ “Paphia” หมายถึงเทพธิดาแห่งความรักและความงาม และ “pedilon” หมายถึงรองเท้าของผู้หญิง ซึ่งหมายถึงลักษณะกลีบดอกที่เป็นถุงลึกคล้ายรองเท้า ในปัจจุบันกล้วยไม้รองเท้านารีมีชื่อเรียกอื่น ๆ อีกหลายชื่อ เช่น รองเท้านาง รองเท้าแตะนารี หรือบุหงากะสุต ในภาษามาเลเซีย อันหมายถึงรองเท้าของสตรี เนื่องจากมีกลีบดอก หรือที่เรียกว่า “กระเป๋า”
ลักษณะเด่นของรองเท้านารี
ลักษณะเด่นของรองเท้านารี มีกลีบดอกหรือที่เรียกว่า “กระเป๋า” มีรูปร่างคล้ายกับรองเท้าของสตรีและรองเท้าไม้ของชาวเนเธอร์แลนด์ กระเป๋าของรองเท้านารีมีรูปร่างลักษณะและสีสันแตกต่างกันไปตามชนิดพันธุ์ เป็นกล้วยไม้ประเภทแตกกอ โดยธรรมชาติของกล้วยไม้สกุลรองเท้านารีทุกชนิดเมื่อออกดอกแล้วก็จะตายไป แต่ก่อนตายจะแตกหน่อทดแทน ซึ่งหน่อนี้ก็จะเจริญงอกงามเป็นต้นใหม่ต่อไป
ตัวอย่างชนิดที่นิยมของกล้วยไม้รองเท้านารีที่พบในประเทศไทย
- รองเท้านารีฝาหอย (Paphiopedilum bellatulum) มีแหล่งกำเนิดอยู่ทางภาคเหนือของประเทศไทย มีดอกกลมและหนา สีดอกทั่วไปมีพื้นสีขาว มีจุดสีม่วงแก่ขนาดค่อนข้างใหญ่ ออกดอกตั้งแต่เดือนมกราคมไปจนถึงมิถุนายน
- รองเท้านารีอินทนนท์ (Paphiopedilum villosum) มีถิ่นกำเนิดอยู่บริเวณแถบที่มีอากาศชื้นและอุณหภูมิต่ำ เช่น ดอยอินทนนท์ มีใบสีเขียวสม่ำเสมอทั้งใบ กลีบดอกหนาเป็นมันเงา พื้นดอกสีเหลืองปนน้ำตาล มักจะออกดอกในช่วงมกราคมถึงมีนาคม
- รองเท้านารีเหลืองปราจีน (Paphiopedilum concolor) มีถิ่นกำเนิดอยู่แถบอำเภออรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี มีใบลายที่ท้องใบสีม่วง พื้นดอกสีเหลืองอ่อนและมีประจุดเล็ก ๆ สีม่วงประปราย
รองเท้านารี (Paphiopedilum Orchids) เป็นกล้วยไม้ที่พบในป่าของประเทศไทยประมาณ 9 ชนิด เป็นกล้วยไม้ที่หายากหากเป็นไม้ป่าพันธุ์แท้ เป็นสกุลกล้วยไม้ที่ควรอนุรักษ์ไว้ กล้วยไม้รองเท้านารีเป็นกล้วยไม้ที่มีลักษณะโดดเด่นมาก หากพบเห็นเพียงครั้งแรกก็รู้ได้ว่าเป็นกล้วยไม้สกุลนี้ และยังมีดอกสวยงามอีกด้วย