กล้วยไม้ไอยเรศ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า “Rhynchostylis retusa (L.) Blume” เป็นกล้วยไม้ในสกุลช้างที่เป็นกล้วยไม้ป่าพันธุ์แท้ ไอยเรศมีชื่อมากมายตามท้องถิ่นนั้น ๆ อีกทั้งยังมีชื่อสามัญที่ชวนให้สับสนอีก ทั้งนี้กล้วยไม้ไอยเรศมักจะเรียกกันว่า “เอื้องไอยเรศ” และมีชื่อเรียกอื่น ๆ ว่า ไอยเรศ เอื้องพวงหางรอก เอื้องหางฮอก จิ้งจอกกล้วยไม้หรือเอื้องพวงมาลัย เป็นชื่อพื้นเมืองตามท้องถิ่นนั้น เป็นกล้วยไม้ที่มีความสวยงามมาก ช่อดอกจะห้อยย้อยลงมาและมีช่อดอกแน่นชวนให้น่าชม
ชื่อวิทยาศาสตร์ของกล้วยไม้ไอยเรศ
ชื่อวิทยาศาสตร์และความเป็นมาของกล้วยไม้ไอยเรศ เป็นกล้วยไม้ในสกุลช้างชนิดหนึ่ง มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้กันทั่วโลกว่า “Rhynchostylis retusa (L.) Blume” มีชื่อเรียกอื่น ๆ ว่า ไอยเรศ เอื้องพวงหางรอก เอื้องหางฮอก จิ้งจอกกล้วยไม้หรือเอื้องพวงมาลัย และเอื้องไอยเรศ ไอยเรศที่มีดอกสีขาวจนไม่มีสีม่วงปะปนอยู่เลย เรียกว่า “ไอยเรศเผือก” ซึ่งหาได้ยากมาก ถือเป็นกล้วยไม้ที่มีชื่อเยอะมากจนดูน่าสับสน คำว่า “Rhynchostylis retusa” เป็นพืชในกล้วยไม้สกุลช้างที่มีพันธุ์ที่ตัวกลีบดอกเป็นสีขาวสะอาด “(L.) Blume” มาจากชื่อของบุคคล Karl Ludwig Blume นักพฤกษศาสตร์ชาวดัตช์และเยอรมัน
ความเป็นมาของกล้วยไม้ไอยเรศ
กล้วยไม้ไอยเรศเป็นกล้วยไม้ที่มีชื่อเสียงในด้านการใช้เป็นเครื่องประดับผมที่สวมใส่โดยสตรีชาวอัสสัมระหว่างการเต้นรำพื้นบ้าน Bihu เมื่อเริ่มต้นฤดูใบไม้ผลิในรัฐอัสสัมถือได้ว่าเป็นสัญลักษณ์ของความรัก ความอุดมสมบูรณ์ และความรื่นเริง ด้วยเหตุนี้ช่อดอกจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญในพิธีแต่งงานในอัสสัมแบบดั้งเดิม กล้วยไม้ไอยเรศเป็นพืชอิงอาศัยที่เติบโตบนลำต้นของต้นไม้ในป่าเปิดหรือที่ชายขอบป่าที่ระดับความสูง 300 – 1,500 เมตร สามารถพบได้ในภูฏาน กัมพูชา จีน (กุ้ยโจวยูนนาน) อินเดีย อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย พม่า เนปาล ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ศรีลังกา ไทยและเวียดนาม ในประเทศอินเดียไอยเรศเป็นพืชที่พบมากที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โอริสสาและรัฐอานธรประเทศ ในรัฐอานธรประเทศพืชชนิดนี้มีชื่อเรียกตามภาษาเตลูกูว่า จินตารานามู เนื่องจากชีวภาพนั้นถูกละเมิดลิขสิทธิ์หรือเป็นพืชใกล้จะสูญพันธุ์ในอินเดีย Rhychostylis retusa ได้รับการยอมรับว่าเป็นดอกไม้ประจำรัฐอรุณาจัลประเทศและอัสสัมในอินเดียเช่นเดียวกับจังหวัด Uva ของศรีลังกา
กล้วยไม้ไอยเรศ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า “Rhynchostylis retusa (L.) Blume” เป็นกล้วยไม้สกุลช้างที่มีชื่อมากมายให้เรียก ซึ่งตามร้านขายกล้วยไม้ทั่วไปมักจะใช้ชื่อตามท้องถิ่นบ้างหรือชื่อที่ไม่เคยได้ยินบ้าง แต่ชื่อเหล่านั้นที่กล่าวมาก็คือเอื้องไอยเรศ ทั้งนี้ชื่อวิทยาศาสตร์ของเอื้องไอยเรศนั้นก็ไม่ได้มีความหมายลึกซึ้งอะไร เป็นชื่อในสกุลกล้วยไม้ที่มีดอกสีขาวและนำชื่อบุคคลนักพฤกษศาสตร์มาห้อยท้ายตามฉบับการตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ทั่วไป