กล้วยไม้พญาไร้ใบ ไม้อิงอาศัยดอกเล็ก เหมาะสำหรับประดับสวน
กล้วยไม้พญาไร้ใบ เป็นกล้วยไม้พันธุ์แปลก ดูผิวเผินเหมือนจะเป็นกล้วยไม้ไม่มีใบ แต่จริง ๆ แล้วพญาไร้ใบมีใบที่เล็กมาก เป็นกล้วยไม้ไทยพันธุ์แท้ ค่อนข้างหายาก เป็นไม้ที่ไม่ได้สะดุดตาในครั้งแรกเพราะดอกมีขนาดเล็ก แต่สีสันของดอกแต่ละพันธุ์ย่อยมีสีสันแปลกตาชวนให้น่าชมเช่นกัน
ลักษณะของกล้วยไม้พญาไร้ใบ
ลักษณะของกล้วยไม้พญาไร้ใบ มีใบเรียวแหลม ออกดอกเป็นช่อ แต่ละช่อมีประมาณ 10 – 20 ดอก กลีบดอกสี เขียวอมเหลืองทั้งดอก มักจะมีขนและบางต้นมีจุดสีส้ม มีระบบรากเป็นแบบรากอากาศ (epiphytic) มักจะออกดอกช่วงเดือนเมษายนถึงมิถุนายน มีถิ่นกำเนิดที่ประเทศไทย เนปาล ภูฏาน รัฐสิกขิม จีน อินเดีย และเมียนมา พบตามป่าดิบและป่าเบญจพรรณทางภาคเหนือ ส่วนมากมักจะใช้พญาไร้ใบเป็นไม้ประดับตกแต่งบ้านหรือปลูกประดับสวน โดยให้เลื้อยเกาะกับต้นไม้ใหญ่ เพื่อให้ได้บรรยากาศแบบสวนป่าเมืองร้อน
ประเภทของพญาไร้ใบตามลักษณะของดอก
กล้วยไม้พญาไร้ใบ สามารถแบ่งตามลักษณะของดอกได้ 2 ชนิด ดังนี้
เอื้องพญาไร้ใบดอกแต้ม หรือ เอื้องพญาไร้ใบ
เอื้องพญาไร้ใบดอกแต้ม (Chiloschista lunifera (Rchb.f.) J.J. Sm.) หรือเรียกกันว่าเอื้องพญาไร้ใบ เอื้องหนวดพระอินทร์ เอื้องหนวดมังกร เป็นต้น เป็นไม้เกาะอาศัย มีรากยึดเกาะชัดเจน มีลักษณะช่อดอกโปร่ง กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีน้ำตาล ขอบกลีบสีเขียวอมเหลืองหรือออกขาว บริเวณขอบมีขนห่าง ๆ หรือหยักไม่เป็นระเบียบ กลีบปากสีขาวอมเหลือง มีลายแต้มสีน้ำตาล ภายในมีขนเป็นกระจุก มีหูกลีบปากข้างตั้งขึ้น พบตามป่าดิบและป่าเบญจพรรณในภาคเหนือ
เอื้องพญาไร้ใบดอกประ
เอื้องพญาไร้ใบดอกประ (Chiloschista parishii Seidenf.) หรือเรียกกันว่าเอื้องพญาไร้ใบ เป็นไม้เกาะอาศัย มีรากยึดเกาะชัดเจน มีลักษณะดอกเป็นช่อโปร่ง กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีเขียวอมเหลือง มีจุดขนาดเล็กสีน้ำตาลกระจาย กลีบปากสีขาวแต้มสีน้ำตาลแดงที่ด้านใน ผิวกลีบดอกด้านนอกมีขนสั้นนุ่มกระจาย ขอบกลีบเรียบ ดอกบานทน พบตามป่าดิบและป่าเบญจพรรณในทุกภาคยกเว้นภาคกลาง
การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้พญาไร้ใบ
การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้พญาไร้ใบ ผู้ปลูกต้องเอาใจใส่พอสมควร แต่ถ้าแขวนไว้ในที่ที่เหมาะสม ก็แทบไม่ต้องดูแลอะไรเลย พญาไร้ใบเป็นไม้ที่ชอบอากาศชื้น ๆ แต่ไม่แฉะ หากมีมอสส์หรือมีวัชพืชที่ลำต้น ก็แสดงว่าความชื้นบริเวณนั้นสูง สำหรับพญาไร้ใบความชื้นในอากาศที่สูงจะทำให้รากงอกได้ดีอย่างต่อเนื่อง ทำให้รากไม่ฝ่อ แต่ถ้าบริเวณนั้นเต็มไปด้วยคอนกรีต อากาศจะร้อนแห้ง ความชื้นก็จะต่ำ การรดน้ำมาก ๆ ในที่ที่อากาศร้อนไม่เป็นประโยชน์ เพราะอาจจะทำให้รากเน่ามากกว่า การให้แสงแดดควรมีแดดพอประมาณ รดน้ำวันละครั้งก็เพียงพอ ให้ปุ๋ยผสมเจือจางอาทิตย์ละครั้ง
กล้วยไม้พญาไร้ใบ ตามร้านขายในประเทศไทยมีสีของดอกที่แตกต่างกัน มีทั้งพญาไร้ใบเขียว พญาไร้ใบเหลือง พญาไร้ใบดอกแดง มีสีสันที่สวยงามแม้ว่าดอกจะเล็กก็ตาม บางชนิดมีกลิ่นหอม ค่อนข้างหายาก แต่สามารถซื้อได้ทางออนไลน์ต่าง ๆ