กล้วยไม้เอื้องสาย ไม้ฝึกหัดสำหรับมือใหม่ในการปลูกเลี้ยง
กล้วยไม้เอื้องสาย เป็นที่นิยมปลูกในข่วงเวลานี้เนื่องจาก วิธีปลูกกล้วยไม้ติดขอนนั้นไม่ยาก ที่ยากคือการดูแลว่ารากกล้วยไม้จะยึดติดกับขอนหรือไม่ วิธีการปลูกติดกับขอนนั้นจะใช้เครื่องปลูกเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการเจริญเติบโตของรากหรือไม่ก็ได้ ทั้งนี้ผู้เชี่ยวชาญส่วนมากนิยมให้ใช้วัสดุเครื่องปลูกช่วย เพื่อให้รากของกล้วยไม้ออกมาเกาะกับขอนไม้ได้ง่ายและเร็วกว่า
ส่วนใครที่อยากรู้จักกับกล้วยไม้เอื้องสาย มาทำความรู้จักกับกล้วยไม้ชนิดนี้กัน กล้วยไม้เอื้องสาย (Epiphyllum oxypetalum) หรือที่เรียกกันว่า “กล้วยไม้ดาวเรือง” เป็นพืชสวยงามที่มีดอกที่มีเอกลักษณ์ที่น่าทึ่งและเป็นที่รู้จักกันทั่วไปในชื่อ “กล้วยไม้ไฟเรือง” หรือ “กล้วยไม้จันทร์เสริม” ชื่อวิทยาศาสตร์ของพืชชนิดนี้มาจากคำว่า “epi” ซึ่งหมายถึง “บน” และ “phyllon” ซึ่งหมายถึง “ใบ” นั่นคือพืชชนิดนี้เป็นพืชที่เจริญอยู่บนสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ โดยส่วนมากจะเจริญอยู่บนต้นไม้หรือกิ่งไม้ของต้นอื่น ๆ ที่มีการเจริญเติบโตที่น้อยลง จึงเรียกว่า “กล้วยไม้เอื้องสาย”
ลักษณะของกล้วยไม้เอื้องสาย
กล้วยไม้เอื้องสาย (Epiphyllum oxypetalum) มีลักษณะที่น่าทึ่งและเป็นเอกลักษณ์ เริ่มต้นจากต้นกล้วยไม้ที่มีกิ่งและลำต้นยาว มักจะมีรากอาศัยเพื่อความสมดุลและการอุดมสมบูรณ์ ต้นกล้วยไม้เอื้องสายสามารถเจริญเติบโตได้ยาวถึง 1-3 เมตร และมีการกิ่งก้านหรือใบสายที่เกิดขึ้นบนกิ่งหรือลำต้นของพืช ลำต้นและกิ่งมักจะเป็นสีเขียวเข้มหรือสีเขียวอ่อนขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมที่ปลูกอยู่ และมีรูปแบบเป็นเส้นๆ หรือเป็นปมแนวตรง ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของกล้วยไม้เอื้องสาย
ดอกของกล้วยไม้เอื้องสายเป็นส่วนที่น่าทึ่งที่สุด ดอกจะมีขนาดใหญ่และเป็นกลีบเดียวกันหลายกลีบ ซึ่งส่วนมากจะมีจำนวนกลีบระหว่าง 15-30 กลีบ กลีบดอกจะมีลักษณะรูปร่างเป็นเส้นยาวและแคบ สีของกลีบดอกจะเป็นสีขาวโปร่งและสะท้อนแสงอ่อนๆ อาจมีริ้วรอยสีชมพูหรือสีแดงเล็กน้อยบนกลีบดอก ส่วนกล้วยไม้เอื้องสายที่บานออกมาเป็นช่วงกลางคืน สำหรับดอกที่บานอย่างสมบูรณ์และสวยงามมักจะคงอยู่เป็นเวลา 2-3 คืนก่อนจะยอดสมบูรณ์ หลังจากนั้นกลีบดอกจะเริ่มที่จะเหี่ยวและร่วงลงมาเสริมรากและกิ่งไม้
นอกจากความสวยงามของดอกกล้วยไม้เอื้องสาย ยังมีกลิ่นหอมเย็นชื่นที่สามารถปลอบประทับใจผู้ชมได้อย่างลงตัว กลิ่นดอกกล้วยไม้เอื้องสายมีความหอมอ่อนๆ ที่ออกมาในช่วงกลางคืน โดยมีกลิ่นหอมฟุ้งๆ ที่อับปาง ชวนให้ผู้คนอยากที่จะสัมผัสดอกกล้วยไม้เอื้องสายอย่างใกล้ชิด นอกจากนี้ เนื่องจากกล้วยไม้เอื้องสายสามารถเจริญเติบโตได้ดีในสภาพแวดล้อมที่มีความชื้นสูง จึงเหมาะที่จะปลูกในบริเวณร่มรื่นหรือในที่ที่ได้รับแสงแดดส่องถึงสักระยะเพื่อส่งผลให้ดอกบานออกมาได้อย่างงดงามและเต็มเปี่ยม รวมถึงยังสามารถปลูกในกระถางหรือตะกร้าในรูปแบบของพืชประดับได้ง่าย ทำให้เป็นที่นิยมในการปลูกในสวนบ้านหรือสวนสาธารณะ
ตัวอย่างชนิดของกล้วยไม้เอื้องสาย
เอื้องสายมรกต (Dendrobium chrysanthum)
เป็นกล้วยไม้พื้นเมืองในจีน อินโดจีน ไทย และเขตเทือกเขาหิมาลัย เช่น เนปาล ภูฏาน อัสสัม ภาษาจีนกลางเรียกว่าหวงเฉ่าสือหู ก้านใช้ทำยาที่เรียกสือหูหรือเจี่ยฮก สำหรับแก้ท้องผูก หรือเบื่ออาหาร
เอื้องสายล่องแล่ง (Dendrobium aphyllum)
เป็นเอื้องสายที่เลี้ยงง่ายที่สุด พบเห็นได้ทุกภาคในประเทศไทยโดยเฉพาะจังหวัดเชียงใหม่ หรือเรียกกันว่า “ เอื้องสายเชียงใหม่ ” เป็นกล้วยไม้อิงอาศัย แตกกอง่าย ชอบอากาศร้อน ตัวดอกมีกลีบสีม่วง บางครั้งก็เป็นสีม่วงอ่อน ๆ ปากมีสีครีม ออกดอกในฤดูร้อนช่วงเดือน มีนาคมถึงพฤษภาคม
เอื้องสายหลวง (Dendrobium anosmum)
เป็นเอื้องสายที่มีความสวยงามโดดเด่น เมื่อถึงฤดูกาลให้ดอก สายหลวงจะให้ดอกพลั่งพลูตลอด และมีขนาดใหญ่โต เอื้องสายหลวงมีลักษณะของดอกหลากหลายแตกต่างกันมากกว่า 10 รูปแบบ ทางภาคเหนือพบว่าดอกกลมโต มีสีชมพูหวาน ทางภาคใต้มีลักษณะเป็นขนหยุบหยับเต็มไปหมด เอื้องสายหลวงมีหลายชนิด ได้แก่ เอื้องสายหลวงไทย เอื้องสายหลวงลาว เอื้องสายหลวงใต้ เอื้องสายโอโน่มานู เป็นต้น
เอื้องสายประสาท เอื้องสายน้ำเขียว เอื้องสายเหลือง (Dendrobium polyanthum)
เป็นกล้วยไม้อิงอาศัย มีกลิ่นหอมอ่อนๆ กลีบปากค่อนข้างกลม มีขนาดใหญ่ สีขาว เส้นร่างแหเป็นสีชมพู มักจะออกดอกในเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม
เอื้องสายเนสเตอร์ (Dendrobium Hybrids)
เป็นลูกผสมระหว่างเอื้องสายหลวงและเอื้องสายน้ำครั่ง เลี้ยงง่าย มีดอกหอม ออกดอกปีละครั้ง
เอื้องสายม่วง (Dendrobium lituiflorum)
เรียกกันอีกอย่างว่า “ สายครั่งยาว ” มีแหล่งกระจายพันธุ์ในไทย พม่า ลาว และอินเดีย ในประเทศไทยพบในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือในบริเวณป่าดิบและป่าสนเขา ออกดอกช่วงกุมภาพันธ์ถึงเมษายน เอื้องสายม่วงมีหลายชนิด ได้แก่ เอื้องสายม่วงทราน เอื้องสายม่วงเวียดนาม เอื้องสายม่วงลาว เป็นต้น
เอื้องสายประเสริฐ (Coelogyne Rochussenii)
เป็นกล้วยไม้ที่มีลักษณะใบคล้ายใบหมาก มีการกระจายพันธุ์ในมาเลเซียและอินโดนีเซีย มีสีเหลือง ช่อดอกมีลักษณะยาวคล้ายสายสร้อย มีกลิ่นที่หอมเวลาดอกบานพร้อม ๆ กัน มีความแข็งแรง เลี้ยงง่าย เจริญเติบโตได้เร็ว สามารถปลูกเลี้ยงได้ทุกพื้นที่ของประเทศไทย มักจะออกช่วงเดือนตุลาคมถึงมีนาคม
เอื้องสายทะเลบัน (Dendrobium sanguinolentum)
เป็นกล้วยไม้ป่าที่มีความสวยงาม หายาก โดดเด่นจากกลีบมีสีเหลืองนวล มีแต้มสีม่วงแดงเข้มที่ปลายกลีบทั้งห้ากลีบ ทนต่อสภาพอากาศร้อน เลี้ยงง่าย
เอื้องสายน้ำนม (Dendrobium cretaceum)
กล้วยไม้ไทยสกุลหวายพันธุ์แท้ ดอกสีขาวและมีกลิ่นหอมคล้ายดอกมะลิ
- เอื้องสายน้ำผึ้ง (Dendrobium primulinum) เป็นกล้วยไม้ที่มีเขตกระจายพันธุ์กว้างขวางตั้งแต่ เมืองยูนาน ประเทศจีน พม่า ลาว ไทย และเวียดนาม ลักษณะโดยทั่วไปคือกลีบดอกมีขนาดเล็กสีม่วงอ่อนไปจนถึงเข้ม มีกลิ่นหอม ออกดอกช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเมษายน
เอื้องสายสามสี ( Dendrobium crystallinum)
เป็นกล้วยไม้ที่ชอบอากาศค่อนข้างเย็นและชุ่มชื้น มีสามสี คือ ขาว เหลือง และปลายดอกมีสีม่วง มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ออกดอกช่วงปลายเดือนเมษายนถึงพฤษภาคม
วิธีปลูกกล้วยไม้เอื้องสาย
การเพาะกล้วยไม้เอื้องสายสามารถทำได้โดยการหยอดเมล็ดลงในดินหรือเพาะจากการเสียบยอด อย่างไรก็ตาม เนื่องจากกล้วยไม้เอื้องสายมีลักษณะเป็นพืชเพลี้ยอ่อนที่จะเจริญเติบโตบนต้นไม้ของพืชอื่น ๆ จึงต้องระวังการรักษาและควบคุมเพลี้ยอ่อนเพื่อป้องกันการเข้าทำลายกับพืชที่เราปลูกอยู่รอบข้าง การเตรียมดินเพาะให้มีความชื้นและร่วนซุยเพียงพอเพื่อให้รากของกล้วยไม้เอื้องสายเจริญเติบโตได้ดี และควรวางต้นกล้วยไม้ในที่ที่ได้รับแสงแดดส่องถึงสักระยะเพื่อส่งผลให้ดอกบานออกมาได้ง่ายและมีคุณภาพดี
กล้วยไม้เอื้องสายถือเป็นสัญลักษณ์ของความงามและความอ่อนโยน ดอกของกล้วยไม้เอื้องสายที่บานในค่ำคืนได้สร้างความประทับใจและเป็นเครื่องดีมอบให้กับผู้รับ ถ้าคุณกำลังมองหาพืชประดับที่
กล้วยไม้เอื้องสายมีความเป็นท้องถิ่นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และมีความนิยมเป็นพืชประดับในสวนบ้านหลายแห่งทั่วโลก เนื่องจากดอกของกล้วยไม้เอื้องสายมีความงามอันน่าทึ่งและมีกลิ่นหอมเย็นชื่นที่จะปลอบประทับใจให้กับผู้ชม ดอกกล้วยไม้เอื้องสายมีลักษณะทรงจำลองดอกบัวที่บานกลางคืน โดยมีกลีบดอกมากถึง 20-30 กลีบ แต่ละกลีบมีขนาดใหญ่และเป็นแถบสีขาวโปร่งที่น่าทึ่ง อาจมีกลีบดอกสีชมพูหรือสีแดงอ่อนปนอยู่บ้าง ดอกกล้วยไม้เอื้องสายจะบานในช่วงกลางคืนและประมาณ 2-3 คืนติดต่อกันก่อนจะยอดสมบูรณ์ หลังจากนั้นก็จะย่อยเป็นเส้นใยและร่วงลงมาเสริมรากและกิ่งไม้
กล้วยไม้เอื้องสาย เป็นไม้ในตระกูลหวายที่ปลูกง่าย มีกลิ่นหอมและดอกสวย สามารถหาซื้อได้ง่าย มีขายตามตลาดมากมาย กล้วยไม้เอื้องสายนั้นเป็นเหมือนบททดสอบเริ่มต้นสำหรับผู้ฝึกหัดในการปลูกกล้วยไม้